Mae gan bob un ohonom ein hymateb ein hunain i gyfnod yr ŵyl. I lawer ohonom, mae ein mwynhad o’r adeg hon o’r flwyddyn yn ymwneud ag atgofion o’n plentyndod a’r awydd i greu profiad hudolus, llawen i’n plant ein hunain.
Wrth i ni wneud hyn, efallai y byddai’n werth myfyrio ar agweddau ar y Nadolig a allai, i rai plant mabwysiedig, fod yn heriol hefyd.
Rheoli cyffro emosiynol
Mae llawer o blant mabwysiedig yn cael anawsterau o ran hunanreoleiddio, neu reoli emosiynau cryf i fod yn ddigyffro ac yn hamddenol. Os mae eich plentyn wedi colli profiadau allweddol, cydreoleiddiol yn gynnar mewn bywyd, mae’n ddigon posibl y bydd yr hunanreoleiddio hwn yn parhau i fod yn anodd iddo ar adegau. Gall anawsterau rheoli emosiynau cryf fod yn gymaint o her pan fo’r emosiynau’n ymwneud â chyffro â phan fyddant yn gysylltiedig ag ofn neu bryder. O ganlyniad, gall y cyffro yr ydym weithiau’n ei annog dros y Nadolig, arwain at ddagrau. Efallai bod angen dull wedi’i addasu a chymorth ychwanegol ar eich plentyn i reoli amser partïon. Mae’n bosibl bod angen eich help arno i aros yn gyfforddus yn emosiynol ac yn seicolegol ar adegau cyffrous iawn. Gall ymgysylltu â’ch plentyn mewn gweithgareddau tawel, araf, gan ddefnyddio tonau tawel, melodig, cyffwrdd rhythmig a symud ac anadlu’n araf ac yn ddwfn fod yn effeithiol wrth ei helpu i ddod â chyffro emosiynol na all ei reoli i gyflwr y mae’n gallu ymdopi ag ef. Yn achos eich plentyn, mae’n bosibl bod cyffro emosiynol yn annioddefol iddo a’i fod yn teimlo’n anniogel ar y cam penodol hwn o’i ddatblygiad. Efallai ei fod yn dyheu am ecwilibriwm emosiynol, ac efallai eich bod yn teimlo y gall amser parti gael ei oedi.
Cyfleu eich argaeledd
I lawer o blant mabwysiedig, gall newid a phontio ysgogi ymdeimlad o ofn a phryder. Fel arfer, mae’r Nadolig yn cynnwys mwy o ymwelwyr â’n cartrefi, neu fwy o ymweliadau â chartrefi eraill, y gall rhai ohonynt fod yn annisgwyl. Gallai hyd yn oed lleoedd cyfarwydd fod yn llawer prysurach nag arfer. Gall fod yn hawdd i blentyn mabwysiedig deimlo ei fod ar goll, bod neb yn sylwi arno a’i fod yn cael ei anghofio mewn torf. Gall fod yn anodd iddo deimlo’n sicr eich bod yn meddwl amdano. Os ydych yn sgwrsio ag eraill, gall ymddangos bod eich argaeledd iddo wedi’i leihau. Mae’n bosibl y bydd yn gweld hyn fel bygythiad i’w ddiogelwch. Gall cynnal cysylltiad â’ch plentyn drwy gydol profiadau o’r fath leihau unrhyw ansicrwydd. Gallwch gyfleu’r ffaith eich bod yn parhau i feddwl amdano drwy ddulliau cynnil megis cyffwrdd corfforol, gwên aml neu winc a thrwy ei gynnwys yn eich sgyrsiau. Mae ei gadw’n agos a chyfleu bod eich ffocws yn parhau’n gadarn arno yn debygol o helpu i gynnal ei ymdeimlad o ddiogelwch. Yn dibynnu ar broffil datblygiadol presennol eich plentyn, efallai y byddwch yn penderfynu lleihau nifer y bobl yr ydych yn rhyngweithio â nhw dros gyfnod yr ŵyl.
Rheoli newid a chynnal trefn
Mae’r Nadolig fel arfer yn gyfnod llawn syrpreisys a newidiadau amlwg i’n harferion arferol. Gall yr anhysbys a’r anrhagweladwy fod yn destun ofn a straen sylweddol i lawer o blant a phobl ifanc mabwysiedig. Mae’n ddigon posibl y bydd syrpreis a fwriedir i fod yn ddymunol yn cael ei brofi fel sioc sy’n ysgogi pryder. Er y gallai cadw at drefniadau arferol yn llym deimlo fel rhigol i rai ohonom, i lawer o blant a phobl ifanc mabwysiedig mae’n allweddol i’w hymdeimlad o ddiogelwch, yn enwedig ar adeg pan fo newidiadau amlwg o’u hamgylch o ran gweithgareddau, emosiynau a hyd yn oed ein nwyddau cartref. Mae’n debygol o fod o gymorth i gynnal eich arferion dyddiol allweddol, fel amseroedd bwyd, amser gwely ac ymarfer corff yn yr awyr agored gymaint â phosibl. Efallai bod eich plentyn yn debygol o elwa o amserlen weledol sy’n dangos yn glir unrhyw newidiadau i’r drefn arferol ac yn rhoi digon o gyfle i siarad am yr hyn y gallai unrhyw newidiadau ei olygu. Er enghraifft, gallai hyn gynnwys y ffaith y bydd ffrind neu aelod estynedig o’r teulu yn rhoi rhodd iddo, a sut y gall ymateb. Efallai mai lleihau syrpreisys, neu eu hosgoi, yw’r opsiwn mwyaf caredig. Mae cynnwys eich plentyn wrth strwythuro newidiadau angenrheidiol i’r drefn arferol yn debygol o’i helpu i deimlo ymdeimlad o reolaeth. Er enghraifft, ei ofyn i’ch helpu i godi’r addurniadau yn hytrach na rhoi syrpreis iddo drwy ei wneud wrth iddo yn yr ysgol neu’r gwely.
Siôn Corn
Mae Siôn Corn yn ysgogi amrywiaeth o feddyliau a theimladau mewn plant. Er bod rhai plant yn dwlu ar Siôn Corn ac yn dymuno iddo ddod yn fwy aml… i rai eraill mae’n ddyn rhyfedd, anhysbys sy’n gwisgo cuddwisg ac sy’n anghyfarwydd iawn. Efallai y bydd awgrym ei fod wedi bod yn eu gwylio drwy gydol y flwyddyn i fonitro’u hymddygiad a phenderfynu a ydynt yn gallu cael yr anrhegion sydd ganddo. Yn ogystal â hynny, mae’n dod i mewn i gartrefi dan glo – hyd yn oed i ystafelloedd gwely plant o bosibl – yng nghanol y nos, heb i neb sylwi arno a chyda chaniatâd eu rhieni. I rai plant y mae eu profiadau cynnar wedi’u gwneud yn orwyliadwrus i fygythiadau, gallai Siôn Corn greu mwy o ofn na llawenydd – a gallai hefyd godi materion poenus yn ymwneud â chywilydd a hunanwerth. Efallai yr hoffech ystyried sut, ac i ba raddau, y mae’n ymddangos dros y Nadolig.
Ymwybyddiaeth o sbardunau synhwyraidd
Bydd y rhan fwyaf ohonom yn gallu nodi golygfeydd, synau, arogleuon a blas penodol o’r Nadolig sydd, i ni, yn ennyn atgofion neu gyffro. Gallai hyn fod yn wir am eich plentyn hefyd. Fodd bynnag, nid yw’n anghyffredin i blant sydd wedi profi adfyd cynnar fod ag anawsterau integreiddio synhwyraidd. Yn enwedig os/pan fydd dan straen ac yn gweithredu yn y modd goroesi, efallai y bydd yn orwyliadwrus, yn effro i’r holl wybodaeth synhwyraidd sy’n dod i mewn, ac, yn dilyn hynny, yn methu â hidlo gwybodaeth ymylol. Felly, efallai y bydd amgylcheddau synhwyraidd uchel yn ormod iddo ac yn achosi straen. Goleuadau llachar a fflachio eithriadol; cerddoriaeth uchel, canu a chlychau; arogleuon newydd pwerus; a gallai siopau prysur, caffis, bwytai neu ganol trefi fod yn anghyfforddus neu’n anodd eu goddef.
I rai plant mabwysiedig, mae posibilrwydd hefyd y gallai rhai o synau, golygfeydd neu arogleuon y Nadolig ysgogi atgofion synhwyraidd sy’n ymwneud â phrofiadau brawychus, llawn straen o’u dyddiau cynnar – h.y. atgofion nad ydynt yn eu cofio’n ymwybodol ond sy’n eu hatgoffa o’r emosiynau a’r synhwyrau yr oeddent yn eu teimlo ar y pryd. Yn anffodus, rydym yn gwybod bod cynnydd mewn achosion o wrthdaro teuluol a thrais domestig dros gyfnod yr ŵyl. Os yw hyn yn debygol o fod wedi bod yn wir yn achos eich plentyn, dylech gadw mewn cof yr ystyron anymwybodol sy’n gysylltiedig â phrofiadau synhwyraidd Nadoligaidd iddo. Efallai y bydd plant sydd ag atgofion ymwybodol o’r Nadolig cyn iddynt ymuno â’ch teulu yn gweld bod yr adeg hon o’r flwyddyn yn sbarduno meddyliau a theimladau anodd, poenus o amgylch eu hunaniaeth, eich gallu i’w caru, eu hunanwerth, eu hymdeimlad o berthyn a’r colledion y maent wedi’u profi. Bydd sylwi ar newidiadau emosiynol a siarad am eu teimladau, derbyn a dilysu meddyliau a theimladau a allai ymddangos yn anghyson o ran awyrgylch yr ŵyl, yn helpu eich plentyn i deimlo’n fwy diogel er gwaethaf ei bryderon.
Rheoli disgwyliadau
I’r rhan fwyaf o blant mae’r Nadolig yn eu dysgu i ddisgwyl a bod yn amyneddgar wrth aros am bethau da. Gall y cyfnod cyn Dydd Nadolig, sy’n llawn gobeithion a dymuniadau, ymddangos i bara am amser hir. Mae’n werth cofio y gallai ansicrwydd ac aros o’r fath ysgogi pryder annioddefol i blant sydd wedi cael trafferth i gael gofal sylfaenol cyson yn hanesyddol. Gallai mabwysiadu ymagwedd fwy tawel tuag at adfent, rhestrau’r Nadolig a rhagweld anrhegion fod yn llawer mwy cyfforddus i’ch plentyn. Efallai y gwelwch fod nifer fach o anrhegion yn gwneud y Nadolig yn fwy tawel ac yn fwy hamddenol na pentwr enfawr o anrhegion sy’n ormod i’r plentyn ac yn ei ddrysu. Efallai yr hoffech chi agor anrhegion fesul un drwy gydol y dydd neu hyd yn oed dros nifer o ddyddiau.
Siapo’r Nadolig ar gyfer eich teulu
Ystyriwch ymlaen llaw nodweddion pwysicaf Nadolig llwyddiannus i’ch teulu chi. Dylech dderbyn y bydd hyn yn wahanol i bob teulu ac y gallai blaenoriaethu anghenion eich plentyn olygu eich bod yn egluro i deulu a ffrindiau ehangach bod angen i chi wneud pethau’n wahanol eleni. Byddwch yn ymwybodol iawn o’ch lefelau straen eich hun a chreu Nadolig sy’n eich galluogi i ymlacio, bod yn chwareus a mwynhau cwmni eich gilydd – yn ogystal â mwynhau peth amser i chi’ch hun.
Yn gryno, mae pob un ohonom wedi ein siapo gan ein profiadau ac, fel y cyfryw, er y gallem gael ein hunain yn yr un sefyllfa ag un arall, byddwn yn debygol o gael ymatebion penodol. Yn wir, gallai’r hyn sy’n dod â chyffro a llawenydd i un person greu ofn, pryder a straen i berson arall. I lawer o blant a phobl ifanc mabwysiedig, daw’r llawenydd mwyaf o’r ymdeimlad o ddiogelwch sy’n deillio o gysondeb, rhagweladwyedd a chefnogaeth i reoli cyffro emosiynol, beth bynnag fo’r emosiwn dan sylw.
Yn sicr, nid yw hyn yn awgrymu eich bod yn mabwysiadu ymagwedd debyg i Scrooge at y Nadolig, ond yn hytrach i fod yn ymwybodol o broffil datblygiadol presennol, unigol eich plentyn fel y gallwch siapo Nadolig eich teulu yn unol â hynny.
Dymunaf Nadolig hapus ac iach i bob un ohonoch!
Profiadau Mabwysiadwyr:
Rhys – Mabwysiadwr
Mae’r erthygl wedi ein helpu i fyfyrio ar yr hyn sydd wedi bod yn digwydd yn ddiweddar gyda’n mab. Mae wedi bod yn siarad yn obsesiynol am Elffyn, ac roedd yn dangos arwyddion o bryder ers iddo ddychwelyd eleni. Nid ydym erioed wedi siarad am Elffyn yn mynd yn ôl i Siôn Corn na’i fod yn cadw llygad arno. Darganfuom yn ddiweddar fod yr ysgol wedi cyflwyno Elffyn, a oedd yn gwylio’r plant. Mae hyn wedi ein sbarduno i ddweud y gwir wrth ein man, bod ei Dadi wedi bod yn symud Elffyn bob nos, ac mae’r pryderon bellach wedi mynd, ac mae pethau wedi dychwelyd i gyflwr tawelach.
Daniel – Mabwysiadwr
Yn ddiweddar, mae ein mab wedi bod yn arddangos arwyddion o gael anhawster gyda’i emosiynau yn yr ysgol ac yn y cartref. Mae arferion wedi’u newid oherwydd ymarfer ar gyfer cyngherddau Nadolig, gorymdaith Siôn Corn gyda’r Afancod a phethau eraill. Aeth ein haddurniadau i fyny penwythnos olaf mis Tachwedd, a oedd, ar ôl myfyrio, yn rhy fuan iddo. Mae’r stori hon wedi ein hatgoffa bod angen i ni gofio bod cadw pethau’n dawel a chyfathrebu â’r ysgol yn fwy, yn ystod y cyfnod cyn y diwrnod mawr, yn bwysig i’w gefnogi drwy’r cyfnod anodd hyd at y Nadolig.
Catrin – Mabwysiadwr
Roedd fy mab bob amser yn cael trafferth gyda’r Nadolig gan fod cymaint yn canolbwyntio ar ddrwg a da, yn enwedig yn yr ysgol! Roedd yn cael trafferth rheoleiddio ei emosiynau, a achosodd ymddygiad negyddol, ac roedd bob amser yn cael trafferth gyda theimladau o gywilydd. Teimlai ei fod yn ddrwg ac oherwydd hyn byddai’n meddwl ei fod ar y rhestr ddrwg yn awtomatig ac na fyddai Siôn Corn yn dod. Roedd ei bryderon bob amser yn cynyddu tua’r Nadolig, ond dyma rai o’r pethau a wnes i i leddfu ei bryderon.
- Gwnaethom atgyfnerthu bod Siôn Corn yn dod i’n tŷ ni waeth beth.
- Roedd Noswyl Nadolig yn gyfnod o bryder, gan nad oedd unrhyw beth yr oeddem yn ei ddweud yn dileu’r teimlad hwnnw bob amser na fyddai Siôn Corn yn dod. Felly, daethom o hyd i Ap Santa Tracker lle gall y plant weld pa wlad lleoliad Siôn Corn. Fe wnaethom hefyd gyflwyno anrheg Noswyl Nadolig o pyjamas newydd, sliperi, a siocled poeth a DVD newydd (cyn ffrydio). Byddai Siôn Corn yn cynnwys llythyr a ddywedodd, “mwynhewch eich Noswyl Nadolig, byddaf yn ôl yn nes ymlaen i adael eich prif anrhegion”. Roedd hyn yn llwyddiant mawr am ei fod yn teimlo’n sicr bod Siôn Corn yn dod a hefyd yn rhoi rhai danteithion iddo eu mwynhau ar Noswyl Nadolig.
- Ni fyddwn byth yn rhoi ein haddurniadau Nadolig i fyny tan tua 1-2 wythnos cyn y Nadolig. Gyda chymaint o newidiadau yn yr ysgol a chyda phartïon ychwanegol i fynd iddynt, roeddem yn cadw bywyd cartref mor dawel a normal cyhyd ag y gallem.